Dłubanie w…

Odyseja 2000. Jedna z pierwszych scen. Wieczór, rozgwieżdżone niebo. Po sutym posiłku człowiek pierwotny, leżąc obok dogasającego ogniska ujmuje piszczel obskubanego zwierza i uderza nim w inną kość. Ta – podskakuje. Uderza mocniej – ta wykonuje salto w powietrzu. Uderza kolejny raz, z całej siły! Zgodnie z zasadą mechaniki, belka odpowiednio podparta, do której z nagła przyłożymy znaczną siłę, odda ją w postaci innej energii po przeciwnej stronie podparcia. Poszybuje więc – co widać świetnie na filmie – w przestrzeń międzygwiezdną.

Oto doskonała metafora ukazująca naszą drogę do podboju kosmosu. Na kolejnych bowiem ujęciach podziwiamy niezwykle rozbudowane statki i bazy kosmiczne, a kierujący nimi ludzie, mimo niezmienionej objętości głowy w stosunku do łba praprzodka, mieszczą w niej ogrom wiedzy, której zaczynem było uderzenie piszczela w piszczel.

Największym problemem naszej cywilizacji jest to, że robi wszystko, aby się nie rozwijać. I wcale nie idzie o coraz to nowe modele czy wersje starych wynalazków. Idzie o to, że jesteśmy w coraz większym stopniu impotentni w kwestiach kreowania nowych idei, nowych potrzeb. Bizantyjsko zgnuśnieni, nie chcemy unosić się z wygodnej kanapy, bo nie daj Boże dostrzeglibyśmy nieznany fragment horyzontu. A ten – wiadomo – trzeba będzie odkryć. A to wcale nie jest tak blisko…

Półki sklepowe zapełniamy wariacjami już dawno opatentowanych pomysłów. Audiofilizm jest tu doskonałym przykładem. Każdego roku trafiają na rynek coraz to doskonalsze wzmacniacze.

Ale czy tak uczciwie – ktokolwiek to sprawdza? Nie, wystarczy, że powie, napisze, ogłosi, zamanifestuje, a gdy pierwszy okrzyk emocji osłabnie – oferent ustawi obok produktu małą karteczkę z ceną… Ta będzie wyższa od ceny za podobny przedmiot równie entuzjastycznie wychwalany przed rokiem. I niech mi ktoś powie, że nie nastąpił tu rozwój!

Publiczność, doznawszy elektryzującego pobudzenia – zaciśnie zęby i kiwając głową powie, no cóż, warto tyle dać. Bo to jest najlepsze co dotychczas … no właśnie – nie wymyślono czy stworzono, a jedynie wyprodukowano i ogłoszono, narzucono, wciśnięto, wmówiono, wbito w te zakute łby, że mamy nowego bożka. A wbić coś rzeczywiście twardego w jeszcze twardsze podłoże to już jest wyczyn. No, może był. Dziś rynek jest tak zblazowany i zdemoralizowany, że „działkę” nowości musi otrzymywać coraz częściej, z większą intensywnością.

Co najśmieszniejsze – ten rynek nie słucha inkryminowanych urządzeń. On je ogląda, pasie oczy ich widokiem, czyta teksty, które jak najlepszy makaron dają się wciągnąć w jednym kawałku, o długości normalnie nie wyobrażalnej. W odniesieniu do makaronu, oczywiście, bo audiofil pomieści wszystko! Nawet, jeśli to wszystko ma ostre narożniki i jest pod napięciem 230V.

Cała nasza cywilizacja uznała, że skoro już ktoś kiedyś wymyślił koło, to wykonał robotę za nas wszystkich. I już nawet nie czekamy na proroka, kto wymyśli lub wskaże nowy kierunek na miarę koła.

Felietoniści całego świata niczym nie różnią się od Powolniaka z serialu „Co ludzie powiedzą”, który to serial swego czasu kupiłem dla TVP, a moja redakcyjna koleżanka, z właściwym sobie, wyjątkowym wyczuciem postaci oraz sytuacji – językowo opracowała. Ci felietoniści sięgają po zgrane przykłady, próbując (ależ to pic i pozoranctwo!) pobudzić nimi ludzi do twórczego działania. Ale bezskutecznie.

Tkwimy w kole powtarzania ciągle złych i głupich posunięć, bo tak robili poprzednicy i jakoś zawsze im się upiekło. Nikt nie chce sięgać po rozwiązania nowe, bo kto wie, czym się to skończyć może? Bo i w razie czego trzeba będzie ponieść konsekwencje.

Takiej postawie amputowano wariant, że może się udać, powieźć, zakończyć sukcesem!

A jak się już komuś coś uda – awansujemy go, a jakże, należy się chłopu, dobry jest. Nieco ciszej dopowiadamy: mógł się nie wychylać, a skoro chciał, niech teraz… cierpi. My poleżymy…

Już nie pamiętam, czy to Art Buchwald czy ktoś inny opowiadał, jak w jednym z amerykańskich uniwersytetów przeprowadzono znamienne doświadczenie.

Do długiej rury wrzucono piłeczkę pingpongową. Najtęższym umysłom polecono wyjęcie owej piłeczki przy wykorzystaniu kilku narzędzi, kompletnie do tego celu nie przydatnych.

Kto wygrał? Dziecko. Jak i dlaczego? Nie sięgnęło po klucz francuski czy wkrętak. Dziecko nasiusiało do rury, a piłeczka sama wypłynęła!

Geniusz i eksperymentator z piaskownicy!

Trzeba młodym, nieobarczonych wiedzą nasyconą schematami, wyluzowanym, spontanicznym powierzać kwestie najbardziej odpowiedzialne.

To zadania dla umysłów elastycznych, wolnych od szablonowych i sprawdzonych nawyków.

Wychowanie seksualne…

Podręczniki, słownictwie, oburzenie, protesty – rany Julek! Świat pryncypialnych wychowawców, którym jakże często wtórują rodzice. Oni tak szybko zapomnieli jak fundamentalne i niezależne od całej pedagogicznej wrzawy ma w tej materii… dziurka od klucza!

Jest etap dzidziusia w sałacie lub chuście trzymanej w dziobie przez bociana. I to jest jak najbardziej okej, ale zaraz potem, przychodzi etap wzmiankowanej dziurki od klucza lub szpary w ścianie basenowej przebieralni albo łaźni na koloniach letnich.

Siedzą i patrzą młodzi jak starsi się wyginają, jak konstruują uzasadnienia przypominające kształtem chińską siódemkę, by nie powiedzieć wprost, skąd się biorą dzieci… I myślą: po co oni to robią? My wiemy, jak się tu na tym świecie pojawiliśmy.

I koło się zamyka. Za 10-14 lat te małe cwaniaki wejdą w kamasze swoich rodziców i w odniesieniu do swoich dzieci postępować będą najprawdopodobniej tak samo, jak ich rodzice czynili to w stosunku do nich.

Jakiś czas temu odczułem to boleśnie na własnej skórze… Przestrzegałem, zaklinałem, groziłem perswadowałem… W końcu sypać zacząłem przykładami z własnego życia.

W odpowiedzi usłyszałem: dlaczego odmawiasz mi prawa do popełnienia takich samych błędów!

Zrozumiałem. To nieuniknione. Każdy musi się w błocie wytaplać. Nie dla nauki. Ale dla zasady. Z czystej głupoty.  Tak po ludzku. Normalnie.

Ojciec prosił. Przekonywał, uzasadniał. Podpowiadał. Ja się uparłem. Żenię się! Ojciec głosem stanowczym i nie tolerującym sprzeciwu powiedział: nie! Tak – krzyknąłem ruszając w stronę drzwi. Ojciec stanął w nich.

– Więc wyjdę przez okno.

I przerzuciłem nogę przez balustradę balkonu, drugą oparłem o ojcową konstrukcję podtrzymującą winogronowe pnącza i już miałem puścić rękę trzymającą się bariery, gdy poczułem mocny uścisk na przedramieniu. Ojciec jednym szarpnięciem wciągnął mnie, wrzucił wręcz na balkon i postąpił krok w bok, odsłaniając wyjście z pokoju.

Wyszedłem.

I dziś przeszedłbym cały świat byle wrócić w tamto miejsce i postąpić tak, jak o to prosił Ojciec.

Nie, nie dlatego, że czegokolwiek żałuję, ale pewnie cel swój osiągnąłbym mniejszym wysiłkiem i z lepszym rezultatem.